Stichting Hoogbouw

  • Stichting Hoogbouw
    • bestuur
  • publicaties
  • donateurs
    • categorieën
    • vragenlijst
  • mailinglist

Hoe de Bijlmer er weer bovenop kwam: vijf lessen voor andere probleemwijken

16 mei 2013 - Onderzoek

Het overheidsgeld voor stadsvernieuwing is op. Stimuleer daarom vooral private initiatieven. Dat is een van de vijf aanbevelingen van onderzoeker en Bijlmermeer-expert Frank Wassenberg. Een actueel voorbeeld van zo’n initiatief is de verkoop van ‘klusflats’ in de Bijlmer. Wassenberg promoveerde op dinsdag 12 maart aan de TU Delft.

Frank Wassenberg, werkzaam voor Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft en voor Platform31, richtte zich in zijn proefschrift op problemen in grootschalige woonwijken, vooral de Bijlmermeer. ‘Veel grote woonwijken functioneren vrij probleemloos. Dit neemt echter niet weg dat veel probleemwijken indertijd grootschalig ontworpen zijn en al vrij snel na de bouw in de problemen terecht kwamen’, zegt Wassenberg. ‘Het hoogtepunt lag in de naoorlogse massabouw, met inbegrip van hoogbouwwijken. Hoogbouw was de uitdrukking van een nieuwe wereld, van moderne ideeën, een egalitaire samenleving, leunend op technologische oplossingen, en een bouwkundig antwoord op verontrustend hoge prognoses voor bevolking en mobiliteit.’

Wassenberg: ‘Het mag op zijn minst opmerkelijk worden genoemd dat deze ‘best doordachte stedenbouw’ heeft geleid tot misschien wel de grootste probleemwijken ooit. Het imago van de Bijlmermeer bijvoorbeeld, was al vrij snel na de oplevering rampzalig. Vanaf de jaren tachtig tot begin deze eeuw was de Bijlmer de meest problematische woonwijk, het afvoerputje van Nederland.’
‘Deze situatie is gelukkig verbeterd. Ergens in de jaren negentig drong namelijk het besef door dat een integrale aanpak nodig was, met een gebiedsgerichte aanpak (per wijk); de integratie van verschillende sectoren: woningbouw, welzijn, ruimtelijke ordening, sociale zaken, economische ontwikkeling, onderwijs, verkeer en veiligheid en samenwerking tussen partijen, participatie van burgers en marktpartijen.’

Inmiddels hebben andere gebieden de Bijlmer ingehaald. De Bijlmermeer is nog maar een van de wijken op de lijst van probleemwijken en bezet door het succes van de integrale aanpak niet langer de onderste positie. Wat kunnen andere grote probleemwijken, zoals Rotterdam-Zuid, nu leren van de jarenlange Bijlmerervaring? Dit is volgens Wassenberg samen te vatten in vijf belangrijke inzichten:

De tijden van grootschalige ingrepen zijn voorlopig voorbij. Faciliteer en stimuleer private initiatieven van burgers en marktpartijen. Een actueel voorbeeld van zo’n initiatief is de verkoop van ‘klusflats’ in de Bijlmerflat Kleiburg, waarvoor de woningcorporatie renovatie niet meer kon betalen. Tegen een sterk gereduceerde prijs kan men daar een flat kopen, die dan binnen wel zelf afgebouwd moet worden.
Ga verder niet uit van belemmeringen (gewoontes; bestemmingsplannen, regelgeving), maar ga uit van kansen en mogelijkheden. Experimenteer, en zoek de grenzen van vernieuwing op: juist probleemwijken bieden hiertoe mogelijkheden. Koester lokale initiatieven.

Maak zoveel mogelijk variatie, vergroot fysieke verschillen (woningen, openbaar gebied), benut passerende initiatieven die variatie bevorderen. Benut het eigene van het gebied. Investeer in kwaliteit, zeker op gezichtsbepalende plekken.

Richt je op bewoners die positief zijn ingesteld, de ‘believers’. Verleid hen om te blijven of (terug) te komen. Bied aantrekkelijke mogelijkheden om sociale klimmers in het gebied te houden. Doe aan hen een ‘offer they can’t refuse’. Bied betere woningen voor minder geld dan concurrerende alternatieven. En faciliteer mensen die liever weg willen; negatief georiënteerden zullen een wijk niet beter maken.

Continueer succesvolle maatregelen. De meeste klachten ontstaan wanneer basiswaarden tekortschieten: ‘schoon, heel en veilig’. Laat de omgeving uitstralen wat normaal is. Maak (samen) duidelijk wat regels zijn, en handhaaf die. Wees zichtbaar aanwezig. Ga door met sociale en economische stimuleringsmaatregelen, zorg dat mensen meedoen. En combineer dit met het vorige: koester de positief ingestelde bewoners.

Bied buitenstaanders een reden om naar het gebied te komen. Creëer regionale voorzieningen. Nodig buitenstaanders (en media) uit om functionele redenen; zorg dat er wat te halen is. Breng positief nieuws actief naar buiten.

Het proefschrift is hier te downloaden. Een gedrukt exemplaar bestellen kan hier.

Email
« Dichtheid belangrijker dan hoogbouw
Studiereis 2013: Frankfurt en Warschau »

Contact

e: info@hoogbouw.nl
t: 06 287 043 22
contact: Christa van Vlodrop

Categorieën

  • Expert Meeting (34)
  • Informatie (59)
  • Lezing (7)
  • Nieuws (127)
  • Nieuwsbrief (2)
  • Onderzoek (19)
  • Projectbezoek (19)
  • Publicatie (9)
  • Stichting Hoogbouw (4)
  • Studiereis (12)
  • Studiereis studenten (6)
  • Uitnodiging (6)
  • Uitnodiging van derden (11)
  • Werkexcursie (3)

Archieven

  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • september 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • november 2012

Categorieën

  • Expert Meeting
  • Informatie
  • Lezing
  • Nieuws
  • Nieuwsbrief
  • Onderzoek
  • Projectbezoek
  • Publicatie
  • Stichting Hoogbouw
  • Studiereis
  • Studiereis studenten
  • Uitnodiging
  • Uitnodiging van derden
  • Werkexcursie

Archieven

  • maart 2023 (1)
  • februari 2023 (2)
  • januari 2023 (2)
  • december 2022 (1)
  • november 2022 (3)
  • oktober 2022 (1)
  • september 2022 (3)
  • augustus 2022 (1)
  • juli 2022 (1)
  • juni 2022 (2)
  • mei 2022 (1)
  • april 2022 (1)
  • maart 2022 (3)
  • februari 2022 (1)
  • januari 2022 (1)
  • december 2021 (1)
  • november 2021 (3)
  • oktober 2021 (4)
  • september 2021 (2)
  • augustus 2021 (1)
  • juli 2021 (1)
  • juni 2021 (2)
  • mei 2021 (2)
  • april 2021 (1)
  • maart 2021 (1)
  • februari 2021 (2)
  • januari 2021 (1)
  • september 2020 (5)
  • juli 2020 (1)
  • juni 2020 (4)
  • mei 2020 (1)
  • april 2020 (1)
  • maart 2020 (2)
  • februari 2020 (1)
  • januari 2020 (1)
  • november 2019 (1)
  • oktober 2019 (5)
  • september 2019 (3)
  • augustus 2019 (2)
  • juli 2019 (1)
  • juni 2019 (1)
  • mei 2019 (3)
  • april 2019 (4)
  • maart 2019 (1)
  • januari 2019 (2)
  • december 2018 (5)
  • november 2018 (4)
  • oktober 2018 (4)
  • september 2018 (3)
  • augustus 2018 (1)
  • juni 2018 (1)
  • mei 2018 (1)
  • april 2018 (2)
  • maart 2018 (1)
  • januari 2018 (2)
  • december 2017 (2)
  • november 2017 (2)
  • oktober 2017 (3)
  • september 2017 (6)
  • augustus 2017 (2)
  • juli 2017 (1)
  • juni 2017 (4)
  • mei 2017 (2)
  • april 2017 (8)
  • maart 2017 (5)
  • februari 2017 (9)
  • januari 2017 (10)
  • december 2016 (7)
  • november 2016 (8)
  • oktober 2016 (1)
  • september 2016 (4)
  • augustus 2016 (3)
  • juli 2016 (3)
  • juni 2016 (6)
  • mei 2016 (5)
  • april 2016 (4)
  • maart 2016 (3)
  • januari 2016 (7)
  • december 2015 (3)
  • november 2015 (2)
  • oktober 2015 (5)
  • september 2015 (3)
  • augustus 2015 (3)
  • juli 2015 (2)
  • juni 2015 (2)
  • mei 2015 (1)
  • december 2014 (1)
  • november 2014 (2)
  • oktober 2014 (1)
  • september 2014 (1)
  • juli 2014 (2)
  • juni 2014 (1)
  • mei 2014 (1)
  • april 2014 (4)
  • maart 2014 (1)
  • november 2013 (2)
  • oktober 2013 (2)
  • september 2013 (3)
  • juni 2013 (2)
  • mei 2013 (2)
  • april 2013 (1)
  • maart 2013 (1)
  • februari 2013 (1)
  • november 2012 (2)

Categorieën

  • Expert Meeting (34)
  • Informatie (59)
  • Lezing (7)
  • Nieuws (127)
  • Nieuwsbrief (2)
  • Onderzoek (19)
  • Projectbezoek (19)
  • Publicatie (9)
  • Stichting Hoogbouw (4)
  • Studiereis (12)
  • Studiereis studenten (6)
  • Uitnodiging (6)
  • Uitnodiging van derden (11)
  • Werkexcursie (3)

Contact

e: info@hoogbouw.nl
t: 06 287 043 22
contact: Christa van Vlodrop
© Stichting Hoogbouw